အခါတစ္ပါး၌ ဘုရားရွင္သည္ နႏၵမေထရ္တရားေဟာေနေသာ ေနရာသို႔သြား၍ ညဥ့္သံုး ရံကာလပတ္လံုး တရားနာၾကားျပီး သာဓုေခၚဆိုေတာ္မူ၏။ နႏၵမေထရ္္သည္ ထိုသို႔ ရပ္လ်က္ တရားနာၾကားေနေသာ ဘုရားရွင္အားျမင္ေသာ္ လာေရာက္ ကာ လက္အုပ္ခ်ီမိုးရွိခိုးလ်က္ ဘုရားရွင္အား ဤသို႔ ေလွ်ာက္ ထား၏။ “ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား… အရွင္ ဘုရားသည္ အလြန္ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕ျခင္း ရွိေတာ္မူပါလ်က္ လြန္စြာ ျပဳႏိုင္ခဲဲေသာအမႈကို ျပဳေတာ္မူပါေပစြ။” ဟူ၍ျဖစ္၏။
ထိုအခါ ဘုရားရွင္က နႏၵမေထရ္အား မိန္႔ၾကားေတာ္မူသည္မွာ- “အို ခ်စ္သားနႏၵ… သင္သည္ တစ္ကမၻာပတ္လံုး တရားေဟာ ျခင္းငွာစြမ္းႏိုင္အံ႔။ ငါဘုရားသည္လည္း ရပ္လ်က္ပင္တစ္ကမၻာ ပတ္လံုး တရားနာေတာ္မူအံ႔။” ဟူ၍ မိန္႔ေတာ္မူခဲ႔ေလ၏။ တရားအလံုးစံုကို ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သိျမင္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာ ဘုရားသည္ပင္ တရားနာၾကားျခင္းအမႈကို ဤမွ် အေလးအနက္ ထားေသာ္ ပုထုဇဥ္တို႔မွာမူ အဘယ္္မွာလွ်င္ အေလးအနက္ မထားဘဲ ေနသင့္ပါမည္နည္း။ နားကို အဘယ္သို႔ေသာ သဒၵါ႐ံု-အသံျဖင့္ အလွဆင္ပါမည္နည္း။ နားကို အလွဆင္ရာ၌ဓမၼအသံ ျဖင့္ အလွဆင္သင့္ေပ၏။ စာဖတ္သူ ပရိတ္သတ္တို႔အား ကၽြန္ေတာ္႔အေနျဖင့္ အၾကံေပးလုိျခင္းျဖစ္၏။
မေကာင္းမႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ေနေသာစိတ္သည္ မေကာင္းေသာ သဒၵါ႐ံုသို႔သာ ေမြ႔ေလ်ာ္ေနတတ္ေပရာ စိတ္ကိုေစာင့္ေရွာက္ေပး ရေပမည္။ စိတ္ကို မေစာင့္ေရွာက္ဘဲ လိုရာသို႔လႊတ္ ေပးထားေသာ္ ကိေလသာ၏ ျခယ္လွယ္မႈေၾကာင့္ မေကာင္းေသာ သဒၵါ႐ံုသို႔သာ ႏွစ္သက္ရင္းႏွစ္သက္ရင္းျဖင့္ ၾကာလွ်င္ဥပါဒါန္သို႔ ေရာက္လာေပ၏။ ၎အဆင့္သို႔ ေရာက္လာခဲ႔ေသာ္ မရမက အားထုတ္မႈတို႔သည္ ဆက္၍ လာေပမည္။ ထိုသဒၵါ႐ံုကို မၾကားရ မေနႏိုင္ျဖစ္လာေပမည္။ မေကာင္းေသာ သဒၵါ႐ံုဆိုရာ၌ စိတ္ကို ကိေလသာအေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ေစေသာ၊ အျပစ္လည္း မကင္းေစ ေသာ အသံတို႔ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ နားကိုအလွဆင္ရာ၌ ဗုဒၶ၏အဆံုးအမေတာ္မ်ား ျဖစ္သည့္ ဓမၼအသံျဖင့္ အလွဆင္သင့္ေပသည္။ တရားနာၾကား ျခင္းေၾကာင့္ ရရွိေသာအက်ိဳးတို႔မွာ ေျပာျပ၍ မကုန္ႏိုင္ပါေပ။ တရားနာၾကားျခင္းေၾကာင့္ ဦးစြာ စိတ္ကိုျငိမ္းခ်မ္းေစေပသည္။ ဓမၼသည္ မွန္ကန္ေသာ ဗုဒၶ၏သစၥာစကားမ်ားျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဓမၼကိုနာၾကားရျခင္းျဖင့္ မွန္ကန္ေသာအသိပညာႏွင့္ေကာင္းမႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္လိုေသာ သတိတရားတို႔ ျဖစ္လာေပသည္။ သစၥာ စကားကို နာၾကားရမွ သစၥာတရားကို ရႏိုင္ေပမည္။
ဘုရားရွင္လက္ထက္က ဖားနတ္သား၀တၳဳကို လူတိုင္ၾကားဖူး ၾကပါသည္။ ဗုဒၶ၏အသံေတာ္ကို သာယာေသာစိတ္ျဖင့္ နာၾကားေနခ်ိန္ ႏြားေက်ာင္းသား၏တုတ္ျဖင့္ ေသဆံုးျပီး နတ္ျပည္၌ နတ္သားျဖစ္ရေပသည္။ ထို႔ေနာက္ နတ္ျပည္မွ မိမိ၏ဘ၀ေဟာင္းကို ျပန္ၾကည့္ျပီး ဗုဒၶ၏တရားအသံ မဆံုးေသးခင္ လူျပည္သို႔ဆင္းကာ ဆက္လက္တရားနာၾကားျခင္းေၾကာင့္ ေသာတာပန္တည္ခဲ႔ေလ၏။
တဖန္ လက္ယာေတာ္ရံ အရွင္သာရိပုတၱရာကိုယ္ေတာ္ၾကီး၏ တပည့္ရဟန္းငါးရာတို႔ သည္လည္း တစ္ခုေသာဘ၀မွာ လင္းႏို႔ ငါးရာျဖစ္ခဲ႔ၾကရာ ပ႒ာန္းရြတ္ဆိုေသာအသံကို ၾကည္ႏူး၀မ္း ေျမာက္မႈျဖင့္ နာၾကားခဲ႔ဘူးေသာအထံုေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္၌ အဘိဓမၼာေဆာင္ ရဟႏၲာငါးရာ ျဖစ္ခဲ႔ၾကေပသည္။
ေလာက၌ ေသျခင္းတရားမရွိေသာ သႏၲိသုခကို ရရွိေသာသူ ေလာက္ ခ်မ္းသာေသာပုဂၢိဳလ္ အဘယ္မွာရွိအံ႔နည္း။ ထိုသုခကို ရရိွေအာင္ လမ္းညႊန္ေပးေသာ ဗုဒၶ၏ဓမၼအသံျဖင့္ နားကိုအလွ ဆင္ၾကပါကုန္။ ဗုဒၶ၏သစၥာစကားတို႔ကို နာၾကားခြင့္ ရရွိၾက ေသာသူတို႔မွာလည္း အလြန္ရခဲလွစြာေသာ လူ႔ဘ၀ကိို ပိုင္ဆိုင္ ထားသူတို႔ဟူ၍ မိမိကိုယ္ကိုသိရွိျပီး တရားေတာ္အတိုင္း လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံေနထိုင္သြားၾကပါဟူ၍လည္း ဤေဆာင္းပါး ျဖင့္ တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ရင္း ဓမၼဒါနျပဳလိုက္ရပါသည္။
စာဖတ္သူအားလံုး ကိုယ္က်န္းမာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာ၍ ေကာင္းက်ိဳး လိုရာဆႏၵျပည့္၀ႏိုင္ၾကပါေစ။
ထိုအခါ ဘုရားရွင္က နႏၵမေထရ္အား မိန္႔ၾကားေတာ္မူသည္မွာ- “အို ခ်စ္သားနႏၵ… သင္သည္ တစ္ကမၻာပတ္လံုး တရားေဟာ ျခင္းငွာစြမ္းႏိုင္အံ႔။ ငါဘုရားသည္လည္း ရပ္လ်က္ပင္တစ္ကမၻာ ပတ္လံုး တရားနာေတာ္မူအံ႔။” ဟူ၍ မိန္႔ေတာ္မူခဲ႔ေလ၏။ တရားအလံုးစံုကို ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သိျမင္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာ ဘုရားသည္ပင္ တရားနာၾကားျခင္းအမႈကို ဤမွ် အေလးအနက္ ထားေသာ္ ပုထုဇဥ္တို႔မွာမူ အဘယ္္မွာလွ်င္ အေလးအနက္ မထားဘဲ ေနသင့္ပါမည္နည္း။ နားကို အဘယ္သို႔ေသာ သဒၵါ႐ံု-အသံျဖင့္ အလွဆင္ပါမည္နည္း။ နားကို အလွဆင္ရာ၌ဓမၼအသံ ျဖင့္ အလွဆင္သင့္ေပ၏။ စာဖတ္သူ ပရိတ္သတ္တို႔အား ကၽြန္ေတာ္႔အေနျဖင့္ အၾကံေပးလုိျခင္းျဖစ္၏။
မေကာင္းမႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ေနေသာစိတ္သည္ မေကာင္းေသာ သဒၵါ႐ံုသို႔သာ ေမြ႔ေလ်ာ္ေနတတ္ေပရာ စိတ္ကိုေစာင့္ေရွာက္ေပး ရေပမည္။ စိတ္ကို မေစာင့္ေရွာက္ဘဲ လိုရာသို႔လႊတ္ ေပးထားေသာ္ ကိေလသာ၏ ျခယ္လွယ္မႈေၾကာင့္ မေကာင္းေသာ သဒၵါ႐ံုသို႔သာ ႏွစ္သက္ရင္းႏွစ္သက္ရင္းျဖင့္ ၾကာလွ်င္ဥပါဒါန္သို႔ ေရာက္လာေပ၏။ ၎အဆင့္သို႔ ေရာက္လာခဲ႔ေသာ္ မရမက အားထုတ္မႈတို႔သည္ ဆက္၍ လာေပမည္။ ထိုသဒၵါ႐ံုကို မၾကားရ မေနႏိုင္ျဖစ္လာေပမည္။ မေကာင္းေသာ သဒၵါ႐ံုဆိုရာ၌ စိတ္ကို ကိေလသာအေႏွာင္အဖြဲ႔ ျဖစ္ေစေသာ၊ အျပစ္လည္း မကင္းေစ ေသာ အသံတို႔ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္၏။
ထို႔ေၾကာင့္ နားကိုအလွဆင္ရာ၌ ဗုဒၶ၏အဆံုးအမေတာ္မ်ား ျဖစ္သည့္ ဓမၼအသံျဖင့္ အလွဆင္သင့္ေပသည္။ တရားနာၾကား ျခင္းေၾကာင့္ ရရွိေသာအက်ိဳးတို႔မွာ ေျပာျပ၍ မကုန္ႏိုင္ပါေပ။ တရားနာၾကားျခင္းေၾကာင့္ ဦးစြာ စိတ္ကိုျငိမ္းခ်မ္းေစေပသည္။ ဓမၼသည္ မွန္ကန္ေသာ ဗုဒၶ၏သစၥာစကားမ်ားျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ဓမၼကိုနာၾကားရျခင္းျဖင့္ မွန္ကန္ေသာအသိပညာႏွင့္ေကာင္းမႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္လိုေသာ သတိတရားတို႔ ျဖစ္လာေပသည္။ သစၥာ စကားကို နာၾကားရမွ သစၥာတရားကို ရႏိုင္ေပမည္။
ဘုရားရွင္လက္ထက္က ဖားနတ္သား၀တၳဳကို လူတိုင္ၾကားဖူး ၾကပါသည္။ ဗုဒၶ၏အသံေတာ္ကို သာယာေသာစိတ္ျဖင့္ နာၾကားေနခ်ိန္ ႏြားေက်ာင္းသား၏တုတ္ျဖင့္ ေသဆံုးျပီး နတ္ျပည္၌ နတ္သားျဖစ္ရေပသည္။ ထို႔ေနာက္ နတ္ျပည္မွ မိမိ၏ဘ၀ေဟာင္းကို ျပန္ၾကည့္ျပီး ဗုဒၶ၏တရားအသံ မဆံုးေသးခင္ လူျပည္သို႔ဆင္းကာ ဆက္လက္တရားနာၾကားျခင္းေၾကာင့္ ေသာတာပန္တည္ခဲ႔ေလ၏။
တဖန္ လက္ယာေတာ္ရံ အရွင္သာရိပုတၱရာကိုယ္ေတာ္ၾကီး၏ တပည့္ရဟန္းငါးရာတို႔ သည္လည္း တစ္ခုေသာဘ၀မွာ လင္းႏို႔ ငါးရာျဖစ္ခဲ႔ၾကရာ ပ႒ာန္းရြတ္ဆိုေသာအသံကို ၾကည္ႏူး၀မ္း ေျမာက္မႈျဖင့္ နာၾကားခဲ႔ဘူးေသာအထံုေၾကာင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ျမတ္စြာဘုရား လက္ထက္၌ အဘိဓမၼာေဆာင္ ရဟႏၲာငါးရာ ျဖစ္ခဲ႔ၾကေပသည္။
ေလာက၌ ေသျခင္းတရားမရွိေသာ သႏၲိသုခကို ရရွိေသာသူ ေလာက္ ခ်မ္းသာေသာပုဂၢိဳလ္ အဘယ္မွာရွိအံ႔နည္း။ ထိုသုခကို ရရိွေအာင္ လမ္းညႊန္ေပးေသာ ဗုဒၶ၏ဓမၼအသံျဖင့္ နားကိုအလွ ဆင္ၾကပါကုန္။ ဗုဒၶ၏သစၥာစကားတို႔ကို နာၾကားခြင့္ ရရွိၾက ေသာသူတို႔မွာလည္း အလြန္ရခဲလွစြာေသာ လူ႔ဘ၀ကိို ပိုင္ဆိုင္ ထားသူတို႔ဟူ၍ မိမိကိုယ္ကိုသိရွိျပီး တရားေတာ္အတိုင္း လက္ေတြ႔က်င့္ၾကံေနထိုင္သြားၾကပါဟူ၍လည္း ဤေဆာင္းပါး ျဖင့္ တိုက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ရင္း ဓမၼဒါနျပဳလိုက္ရပါသည္။
စာဖတ္သူအားလံုး ကိုယ္က်န္းမာ၊ စိတ္ခ်မ္းသာ၍ ေကာင္းက်ိဳး လိုရာဆႏၵျပည့္၀ႏိုင္ၾကပါေစ။
