ယာ၀ေဒ၀ အနတၱာယ၊ ဥတၱံ ဗာလႆ ဇာယတိ။
ဟႏၱိ ဗာလႆ သုကံၠတံ၊ မုဒၶမႆ ၀ိပါတယံ။
သူမိုက္၏ အတတ္ပညာသည္ သူမိုက္အား အက်ိဳးမဲ့ရန္အတြက္သာ ျဖစ္၏။ ကုသိုလ္အဖို႔ အစုကို ဖ်က္ဆီး၏။ ပညာဦးထိပ္ ကို ျပတ္က်ေစတတ္၏။ (ဗာလ၀ဂ္- ဓမၼပဒ)ဟႏၱိ ဗာလႆ သုကံၠတံ၊ မုဒၶမႆ ၀ိပါတယံ။
တစ္ခါတစ္ရံမွာ အျခားသူတစ္ဦးကို အျပစ္ေျပာလိုက္ခ်င္ေပမယ့္ အျပစ္တင္ထိုက္တဲ့သူဟာ ဘယ္သူလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစား မရခဲ့တာနဲ႔ပဲ ၾကံဳခဲ့ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း အျပစ္ကင္းပါတယ္လို႔ ဆိုလို႔မရႏိုင္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္ အတြင္းစိတ္က သိေနတာေၾကာင့္ပဲထင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အျပစ္ရွာမၾကည့္ ခ်င္ေတာ့ဘူး။ အျပစ္ရွာၾကည့္ ရင္ အျပစ္ေတြ႔ ေနဦးမယ္။ လိုခ်င္တာ အျပစ္မဟုတ္ဘူး။ လိုခ်င္တာက အေျဖ။ ဒါေၾကာင့္ အေျဖရွာၾကည့္ရေအာင္ပါ။ အေျဖေတြ႔လို ေတြ႔ျငားေပါ့။
လြန္ခဲ့တ့ဲႏွစ္လေလာက္က ရြာျပန္ေရာက္ခ့ဲတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေရာက္တယ္ဆိုရင္ပဲ တစ္ျခားရြာဘက္က မူလတန္း ေက်ာင္း ဆရာ/မ ေတြက ဖိတ္ၾကတယ္ဗ်။ အေၾကာင္းကေတာ့ဗ်ာ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ကၽြန္ေတာ္ဆက္ သြယ္ေပးမႈနဲ႔ စာသင္ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွာ စာေရးခံု၊ ကုလားထိုင္၊ စားပြဲခံု၊ ဗီရို စသျဖင့္ စံုစံုလင္လင္ေလး အလွဴခံလို႔ရလိုက္တယ္ေပါ့။ ပထမ တစ္ေက်ာင္းက အဆင္ေျပသြားေတာ့ ေနာက္ထပ္ ေက်ာင္းေလးေက်ာင္း ကၽြန္ေတာ့္ကို လိုက္ျပတယ္။ ကိုသုခရယ္ ကူညီပါ အံုးေပ့ါ။ ကၽြန္ေတာ္ နည္းနည္းတြန္႔သြားတယ္။ အေၾကာင္းက ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး အလွဴရွင္ရွာရမယ္မွန္းမသိလို႔ပါ။ ကိုယ္ကလည္း ဒီေလာက္ႀကီး မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေသးတာက အဓိကအေၾကာင္းရင္းပါပဲ။
ကေလးေတြ စာသင္ေနရတယ္။ သိပ္သနားစရာေကာင္းတယ္။ သမံတလင္းမွာ ဖ်ာခင္းၿပီးသင္ရတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ဖ်ာမရွိ ပကတိ အခင္းဗလာနဲ႔ ၇ ေပ ေလာက္ရွည္တဲ့ တစ္ေတာင္ေလာက္စာပြဲမွာ ၾကပ္ၾကပ္ ညပ္ညပ္ထိုင္ၿပီး စာသင္ၾကရတယ္။ ဒါကတစ္ေက်ာင္း။ ေနာက္တစ္ေက်ာင္းက ခံုရွည္ေတြေတာ့ရွိပါတယ္။ ေျမႀကီးက ဗလာ။ မုိးကာလ မို႔ထင္ပါရဲ႕။ ေက်ာင္းခန္းထဲမွာ ဗြက္ေတြနဲ႔။ ေႏြကာလဆို ဖုန္ေတြထမွာ ျမင္ေယာင္ေသးတယ္။ ဆရာက ဗြက္မရွိတ့ဲ ေျမကြက္မွာ ခံုခင္းၿပီး စာသင္တယ္။ ျမန္မာေတြ ေတာ္ပါေပတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ခ်ီးက်ဴးရမလိုပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ ဒီလိုေက်ာင္းမ်ိဳး မွာ စာမသင္ခဲ့ဖူးဘူး။
ကၽြန္ေတာ္က စကားႀကံဳရင္ ငယ္ငယ္က ကၽြန္ေတာ္ေနခဲ့ရတ့ဲေက်ာင္း အေၾကာင္းကို ျပန္ျပန္ေျပာျပျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပပါဦးမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေက်ာင္းသည္ အီး ပံုသ႑ာန္ျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းရဲ အစြန္ႏွစ္ဘက္က ဗာဒံပင္ ခပ္ႀကီးႀကီး တစ္ပင္စီ ေနရာယူထားၾကပါတယ္။ အလယ္မွာ စိန္ပန္းနီပင္ႀကီးတစ္ပင္က (လူႀကီးႏွစ္ဖက္ စာနီးပါး ရွိမယ္ထင္ပါတယ္) ေနရာယူထားပါတယ္။ ေက်ာင္းသည္ ပ်ဥ္ေထာင္ပ်ဥ္ခင္းေက်ာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္း ေနာက္ဘက္မွာ မေလးရွား ပိေတာက္ပင္ေတြနဲ႔ မယ္ဇလီပင္ေတြ တစ္တန္းႀကီးစိုက္ပ်ိဳးထားပါတယ္။ အရိပ္အာ၀ါသ လည္း အလြန္ေကာင္းပါတယ္။ ထို အပင္တန္းေတြရဲ႕ေနာက္ဘက္ ကိုက္ ၅၀ ေလာက္အကြာမွာ ယင္လံုအိမ္သာေတြ တန္စီၿပီးေဆာက္ထားပါတယ္။ က်ား/မ ႏွစ္မ်ိဳးခြဲၿပီး ေဆာက္ထားပါတယ္။
အစြန္ႏွစ္ဘက္က ဗာဒံပင္တစ္ပင္စီရဲ႕ေရွ႕မွာ ပန္းျခံတစ္ခုစီရွိပါတယ္။ ပန္းျခံထဲမွာ ေလွ်ာ၊ စီေဆာေမာင္းနင္း၊ ဒန္း၊ စတဲ့ ကစားကြင္းေလးပါရွိပါေသးတယ္။ ပန္းျခံႏွစ္ခုရဲ႕ ေရွ႕တည့္တည့္ ဟိုဘက္ထိပ္ ဒီဘက္ထိပ္ ထိေအာင္ေဘာလံုးကြင္း ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္း၀န္းတစ္ခုလံုး စည္းရုိးအျပည့္ကာရံထားပါတယ္။ ေက်ာင္း၀င္းတံခါးကို စနစ္တက်ထားရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းေပၚကိုတက္ၾကည့္ပါ။ ေသာက္ရည္အိုးစင္ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ရံုးခန္းသီးသန္႔ရွိပါတယ္။ ဘုရား၀တ္ျပဳ တဲ့ေဟာခန္းကိုေတာ့ သူငယ္တန္း၊ ပထမတန္း၊ ဒုတိယတန္း ေက်ာင္းသား ေတြေနတဲ့အခန္းေတြကို ေဟာခန္းဖန္တီးၿပီး မနက္တိုင္း ဘုရား၀တ္ျပဳၾကတယ္။ ပ်ဥ္ခင္းထားလို႔ ထိုင္စရာအထူး အေထြရွာရန္မလိုပါဘူး။ ဖိနပ္ေတြကုိ အခန္း၀ ေအာက္အဆင့္မွာ အျမဲခၽြတ္ရပါတယ္။ ေက်ာင္းေပၚမွာ ဖိနပ္မစီးရ ပါဘူး။ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ရွိပါတယ္။ ေတဇ၊ ေရႊေသြး၊ မိုးေသာက္ပန္း၊ ဇာတ္ႀကီး ၁၀ ဘြဲ႔ စတဲ့သုတရသ ဘာသာေရး စာေပကအစ အားလံုးထားရွိေပးပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ ေက်ာင္းစတက္ေတာ့ ေက်ာင္းေၾကာက္ပါတယ္။ ပထမတန္းေလာက္ေရာက္တဲ့အခါ အိမ္မွာေနရမွာ ေၾကာက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းကိုေပ်ာ္တယ္။ စာသင္ခ်င္တယ္။ စတုတၳတန္းေရာက္တဲ့အခါမွာ ဇာတ္ႀကီး ၁၀ ဘြဲ႔ကို ဖတ္ႏိုင္ေန ပါၿပီ။ တစ္ျခားစာေတြကို လက္တည့္စမ္းၿပီးဖတ္ေနပါၿပီ။ လစဥ္ ေက်ာင္းအာဟာရ ေကၽြးပြဲေတြ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းက်န္းမာေရး ေဟာေျပာပြဲေတြလုပ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းအားကစားၿပိဳင္ပြဲေတြ၊ ပညာထူးခၽြန္ ဆုေပးပြဲေတြ လုပ္ပါတယ္။ ခုလို ေက်ာင္းအေၾကာင္းကို ေျပာျပေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ေနတာ ၿမိဳ႕ေက်ာင္းလား လုိ႔ထင္စရာ ရွိပါတယ္။ မဟုတ္ပါဘူး။ ေတာေက်ာင္းပါ။ စီမံတ့ဲသူေတြ ေကာင္းလို႔သာ ခုလိုေကာင္းေကာင္း မြန္မြန္ ေနရတာပါ။
ဒီေတာ့ ကေလးေတြစာသင္ေနရတာ သနားစရာေကာင္းတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ေျပာလိုက္တာ လြန္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္မထင္မိဘူး။ အထက ေတြကို လိုက္မၾကည့္ဖူးပါ။ မူလတန္းေက်ာင္းေတြကို စိတ္၀င္စားတာေၾကာင့္ လိုက္ၾကည့္ မိပါတယ္။ ေမးျမန္းၾကည့္ပါတယ္။ ကေလးေတြဖတ္စရာ စာေစာင္မရွိပါ။ စာၾကည့္တိုက္မရွိပါ။ ကစားရန္ ကစားကြင္းမရွိပါ။ ကေလးေတြ ေက်ာင္းစာကို အသည္းအသန္ၾကည့္ေနရတာေၾကာင့္လား၊ ကစားခ်ိန္၊ စာဖတ္ခ်ိန္ မရွိတာေၾကာင့္လား၊ စီမံသူမ်ား သတိေမ့ေလ်ာ့မႈေၾကာင့္လား၊ ထိုထို ေသာအေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္လား မသိပါ။ ေရာက္ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ထိုသို႔ေတြ႔ရသည္ခ်ည္းပင္။ အလြန္၀မ္းနည္းေနမိသည္။
ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ့ဲပါၿပီ။ အေျဖရွာၾကည့္တာပါ။ အျပစ္ရွာျခင္းမဟုတ္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ေတြ႔သည့္အေျဖကေတာ့ စီမံသူမ်ား ညံ့တယ္လို႔ယူဆပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ စီမံသူမ်ားကို အၾကံေပးလိုပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ့္တြင္ ထိုသူမ်ားေလးစားေလာက္သည့္ အရည္အေသြးမရွိသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့္အၾကံဥာဏ္သည္ လူရာ၀င္မည္မဟုတ္ပါ။ ကၽြန္ ေတာ့္တြင္ ထိုေက်ာင္းမ်ားအတြက္ ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္ေသာ အေျခအေနရွိလွ်င္ ထိုသူမ်ားကို မိမိလိုရာသို႔ ေခၚေဆာင္ ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆေနမိသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအေတြးသည္လည္း ေထာက္ပံ့မႈမပါလာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္ လာမည္မဟုတ္ပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္ထင္ျမင္မိသမွ်ကိုေတာ့ တစ္ဖက္သတ္အၾကံျပဳလိုက္ပါဦးမည္။
ေတာရြာရွိစာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ တက္ေရာက္ေနေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ထိုေက်းရြာမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ အမိအဖတို႔၏ သားသမီးမ်ားပင္ျဖစ္ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုေက်ာင္းခန္းသည္လည္း ထိုအမိအဖ တို႔က (အစိုးရမင္းတို႔၏ ေထာက္ပံ့မႈမရခဲ့လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၾကန္႔ၾကာေနခဲ့လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း) ၾကည့္ရႈ သင့္သည္ဟု ထင္ပါသည္။ တစ္ရြာလံုးစုေၾကးျဖင့္ စာၾကည့္စာပြဲ၊ စာေရးခံု၊ ထိုင္ခံု စသျဖင့္ တတ္ႏိုင္သမွ် ႏွစ္စဥ္လုပ္ေဆာင္၍ လွဴဒါန္းခဲ့လွ်င္ ထားစရာ ပင္ရွိမည္မထင္။ တစ္အိမ္ေထာင္စီ တစ္လလွ်င္ ေရႊေသြး၊ ေတဇ၊ မိုးေသာက္ပန္း စသျဖင့္ တစ္ေစာင္စီ၀ယ္၍ မိမိဖတ္ၿပီးမွ စာသင္ေက်ာင္းကိုလွဴဦးေတာ့ ထိုေက်ာင္းတြင္ စာၾကည့္တိုက္ တစ္ခု ေကာင္းေကာင္းျဖစ္ထြန္းလာႏိုင္သည္။
အျပစ္မရွိေသာ အားနည္းခ်က္မ်ား ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ေစတနာတရားမခ်ိဳ႕ေသာ ျမန္မာမ်ား ျဖစ္ ေၾကာင္းနားလည္ထားပါသည္။ အမ်ိဳးကိုခ်စ္လွ်င္ ပညာေရးကို ျမွင့္တင္ဖို႔ အၾကံျပဳခ်င္သည္။ မ်က္စိကိုဖြင့္ၾကပါ။ နားကို ဖြင့္ၾကပါ။ အတၱစိတ္ကိုေလ်ာ့ၾကပါ။ ဘ၀ဆိုသည္မွာ ထီတည္းရပ္တည္ေနႏိုင္တာမ်ိဳးမဟုတ္ခဲ့ပါ။ အဖြဲ႔အစည္း အသိုက္ အ၀န္းျဖင့္ေနၾကသူမ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါသည္။ နိမ့္က်ေနသူမ်ားကို လက္တြဲေခၚယူဖို႔ အၾကံျပဳပါရေစ။ ငတ္မြတ္ေနသူမ်ား ကိုအဟာရေပးဖို႔ အၾကံျပဳပါရေစ။ မိမိေလာဘကုိေလ်ာ့ၿပီး လိုအပ္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ ျဖည့္စြက္ကူညီျခင္းျဖင့္ ဘ၀ကို အသံုးခ်ဖို႔ အၾကံျပဳပါရေစ။
လူမိုက္ဆိုတာ အေကာင္းအဆိုးကို ခြဲျခားတတ္ေသာ အသိမရွိသူလို႔ ဖြင့္ဆိုလို႔ရႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ ထိုအသိမရွိ သူ တတ္ေသာပညာသည္ ထိုသူကိုဖ်က္ဆီးဖို႔ရန္ဟု ရွင္ေတာ္ဘုရားေဟာေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ အေကာင္းအဆိုခြဲျခား တတ္မႈကို ပညာေရးကသာ ေပးစြမ္းႏိုင္မည္ဟု ထင္ပါသည္။ ထိုပညာေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးဖို႔ရာ၊ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား အတြက္လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ရာ အသိရွိသူမ်ားကို တိုက္တြန္းလိုပါသည္။
သစ္ရြက္မ်ားသည္ ႏြမ္းေရာ္ေၾကြလြင့္သြားသည့္အခါ ေျမၾသဇာအျဖစ္ျဖင့္ သူရွင္သန္ခဲ့ရာ ေျမကမၻာကို အက်ိဳး ျပဳခဲ့ပါသည္။ သစ္ရြက္တိုင္းက ထိုတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ၾကသည္။ ထိုသစ္ရြက္မ်ားအတြက္ ဂုဏ္ယူမိပါသည္။ လူသည္ သစ္ရြက္မဟုတ္ပါ။ သစ္ရြက္ထက္သာေသာ အရာျဖစ္ပါသည္။ မိမိရွင္သန္ခဲ့ရာ လူ႔ေဘာင္ကို အက်ိဳးေဆာင္ ေပးရန္တာ၀န္ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။ အသက္ရွင္သန္ေနခ်ိန္မွသည္ ေၾကြလြင့္ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္ထိ အက်ိဳးျပဳေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရွိသူမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကသည္။ စြမ္းေဆာင္ခ့ဲသူမ်ားလည္း အထင္အရွားပင္ရွိခဲ့သည္။ ထိုသူတို႔ တာ၀န္ေက်ခ့ဲၾကသည္။ ဒါေၾကာင့္လည္း က်န္ရွိေနေသးေသာ ကၽြန္ေတာ္တို႔တစ္ေတြရဲ႕ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမွာ တာ၀န္မေက်ခ့ဲပါ လို႔ ေႏွာင္းလူတို႔ မွတ္တမ္းျပဳလိုက္မွာ စိုးရြံ႕ေနမိပါသည္။
